I. Przykładowe posiłki w postaci gęstych zup (ilość na około 4 osoby) zamiast zup. Można z tych samych składników  przygotować drugie danie, zagęszczając jarzynę mąką; wtedy podajemy poszczególne składniki jeden obok drugiego na  płytkim talerzu:

1.  b a r s z c z   c z e r w o n y  na gęsto
- ugotować 1 i 1/2 szklanki małej białej fasolki zamoczonej na noc,
- ugotować 1 i 1/2 szklanki pszenicy zamoczonej na noc lub zaparzyć w termosie,
- około 6 buraków średniej wielkości wymyć i ugotować w niewielkiej ilości  wody, po wystygnięciu obrać ze skórki i zetrzeć na tarce,
- 3,4 duże cebule obrać, pokroić na cienkie plastry wzdłuż w stronę korzenia   i usmażyć lub udusić.
     Do podsmażonej lub uduszonej cebuli dodać startych buraków, kminku lub innej przyprawy, niewielką ilość wody i poddusić razem na wolnym ogniu, dodać warzywko, ugotowaną fasolkę i pszenicę razem z wodą w której się gotowały;
razem wszystko wymieszać i chwilę pogotować na małym ogniu (można dodać kiszonego barszczu).
     Podawać w miseczkach lub na głębokich talerzach.
Ten sam barszcz można zrobić zupełnie inaczej zamiast pszenicy dodając płatków, kaszy a zamiast fasolki dodając np.soczewicy.

2.  z u p a  g r o c h o w a  lub  f a s o l o w a
- groch (fasolę) namoczyć, ugotować, pod koniec gotowania posolić, dodać podsmażonego lub surowego czosnku, dodać majeranku lub innych przypraw,
- dodać podduszonej, surowej lub suszonej jarzyny (warzywka),
- dodać makaronu, gotowanej pszenicy lub płatków jęczmiennych.
Pogotować wszystko razem.
Zupa z fasolki azuki bardzo dobra jest z ryżem, może być z duszoną cebulą.
Zupa z cieciorki bardzo dobra jest z pszenicą i dużą ilością duszonej cebuli.

3.  k a p u ś n i a k
- ugotować około 25 dkg soczewicy lub fasolki,
- podsmażyć lub udusić 3,4 cebule,
- do cebuli dodać małą główkę pokrojonej kapusty (kapusta może być kiszona lub pół na pół słodka i kiszona), dusić z niewielką ilością wody na małym ogniu,
- dodać jarzynę i dusić dalej aż kapusta i jarzyna będą miękkie,
- dodać ugotowaną soczewicę (fasolkę), zasypać płatkami jęczmiennymi lub dodać gotowanej pszenicy. Poddusić wszystkie składniki razem, dodając przypraw i smaku grzybowego. Gdy kapuśniak z samej słodkiej kapusty można dodać jabłek lub octu winnego.

4.  z u p a   p o m i d o r o w a
Tak samo jak kapuśniak, tylko dusi się pomidory zamiast kapusty i nie dodaje smaku grzybowego; bardzo dobra z makaronem lub ryżem.

5.  z u p a   g r z y b o w a
Tak samo jak kapuśniak, tylko dusi się grzyby zamiast kapusty, lub daje się więcej smaku grzybowego.

6.  z u p a   o g ó r k o w a
Tak samo jak kapuśniak, tylko dusi się starte na tarce kiszone ogórki.
     Może być wiele innych zup przyrządzanych w podobny sposób np.kalafiorowa, szczawiowa,szparagowa.

 II. Potrawy na bazie ziemniaków:

1.  z u p a   z i e m n i a c z a n a
- udusić 5,6 cebul, dolać gorącej wody,
- dodać jarzyn lub wegety,
- dodać pokrojonych w kostkę ziemniaków (zupa powinna być bardzo gęsta)
- dodać przypraw, gotować bardzo powoli na małym ogniu.
Gdy ziemniaki miękkie zagęścić odrobiną mąki, zupę podawać z masłem.
Można przy końcu gotowania zupy dodać kiszonych ogórków, kiszonej kapusty, żurku lub smaku grzybowego.

2.  p l a c e k   z i e m n i a c z a n y
Sporządza się go tak samo jak placki ziemniaczane, tylko że zapieka całą przygotowaną masę w brytfance lub tortownicy,
w piekarniku lub prodiżu. Można podawać z barszczem kiszonym, czystym lub ze śmietaną.

3.  b a r d z o   l e n i w y   p i e r ó g
Sporządza się go tak samo jak leniwe pierożki, tyko zamiast rozwałkowywać i formować kluski, całe przygotowane ciasto zapieka się w foremce w piekarniku.
Bardzo smaczny z barszczem czystym, kiszonym lub ze śmietaną

4.  p i e r ó g   r u s k i  
Farsz przygotowany tak jak na pierogi ruskie, nakłada się na wcześniej podpieczony kruchy placek, przykrywa się drugą częścią ciasta kruchego i zapieka w piekarniku lub prodiżu. W podobny sposób można przygotować również inne pierogi.

5.  z i e m n i a k i   z a p i e k a n e
- usmażyć lub udusić 5,6 cebul,
- obrać ziemniaki i 2,3 jabłka,
- ułożyć w naczyniu żaroodpornym lub w prodiżu warstwami: pokrojone ziemniaki, uduszoną cebulę i pokrojone jabłka, dodać niezbyt dużo wody, przypraw, masła.  Można przykryć liściem kapusty. Zapiec w piekarniku lub prodiżu.

 III. Inne potrawy

1.  p a s z t e t  lub  s z n y c e l k i
      Z ugotowanej cieciorki (25 dkg) z pszenicą (25 dkg) i uduszonej cebuli  (6 dużych cebul) najlepiej na maśle (15 dkg) można sporządzić  pasztet lub sznycelki, ale wówczas należy wszystkie składniki zmielić, można również zmielić 4 - 6 ugotowanych jajek, dodać surowego jajka, soli, pieprzu lub innych przypraw, można dodać trochę mąki, następnie  pasztet upiec, sznycelki usmażyć.
Pasztet  i sznycelki można sporządzić z gotowanych jajek, duszonej cebuli i płatków jęczmiennych lub gotowanej pszenicy dodając po zmieleniu wszystkich składników, surowe jajka i przyprawy, następnie upiec w tortownicy lub usmażyć na patelni.  Pasztet lub sznycelki dobre są z surówką z jarzyn lub z czystym barszczem lub kapuśniakiem.

2.  g o ł ą b e k
- ugotować kaszę lub ryż,
- udusić 5,6 cebul,
- ugotować soczewicę lub udusić pieczarek.
Wymieszać wszystkie składniki dodając surowe jajko i przyprawy. Do naczynia żaroodpornego wysmarowanego masłem, wyłożonego liśćmi kapusty nałożyć wymieszaną kaszę (ryż), przykryć liśćmi kapusty, można jeszcze na wierzch ułożyć pomidory i zapiec wszystko razem. 

3.  r y b a   w   c i e ś c i e   n a l e ś n i k o w y m   lub  k r u c h y m
ciasto naleśnikowe lub kruche podpiec w żaroodpornym naczyniu, nałożyć filety z ryb oprószone mąką i przyprawami, na rybę nałożyć drugą część ciasta i zapiec wszystko razem. Podawać np.z sałatką z jarzyn, buraczkami lub surówką.
Można również rybę pozawijać porcjami w kruche ciasto i piec na brytfance jak bułeczki.

4.  r y b a duszona
Poddusić cebulę (dość dużo), dodać przypraw, trochę wegety, na to położyć  rozmrożoną rybę, polać sosem sojowym. To wszystko zalać ciastem naleśnikowym  i zapiec w piekarniku. Można podać z ziemniakami lub z bułką. Do tego do misek  lub na talerz można dodać trochę musztardy.

5.  ryż z suszonymi owocami,z pokrojonymi orzechami,z bitą śmietaną z cukrem.
Można dodać również powideł.

  IV. Sosy

 1. s o s   p o m i d o r o w y   G o ś k i.
Dużą cebulę pokroić.
Około pięć pomidorów sparzyć, albo w inny sposób pozbawić skórki. Też można je rozdrobnić. (łatwiejsza wersja, to otwarcie puszki z całymi
pomidorami, one już są bez skórki. Zwykły przecier jednak do tego sosu się nie nadaje).
Posiekać sporo zielonej pietruszki., ząbek czosnku (spory) posiekać drobno, albo utrzeć z solą.
1. Na rozgrzany olej rzucić cebulę - do porządnego zeszklenia.
2. Dodać pomidory i tak długo je smażyć, aż odparuje większość wody.
3. Zesunąć na bok patelni sos, żeby można było usmażyć czosnek. Bardzo krótko. Tylko tyle, żeby nie był zupełnie surowy.
4. Dodać warzywko albo inną tego typu przyprawę, rozmieszać
5. Wrzucić pietruszkę i odstawić patelnie z ognia.
Można dodać jeszcze sporo bazylii  i posiekanych oliwek lub czego  dusza zapragnie.
Proporcje można sobie zmieniać, każdy wariant jest jadalny.
Jak sos trochę poleży, to się przegryzie. Nie musi długo. Pol godziny juz cos daje. Całkiem świeży też się da zjeść. Można go jeść z makaronem,
ryżem albo posmarować chleb.

  2. s o s  c h r z a n o w y
Do rondelka z gotującą się wodą dodać łyżkę warzywka lub jarzynki po zagotowaniu dodać z pół małego słoiczka chrzanu,  odrobinę sosu sojowego
a na końcu podprawić śmietaną roztrzepaną z łyżką maki. Zagotować mieszając. Gdy zbyt rzadki dodać jeszcze trochę mąki.

  3. s o s  k o p e r k o w y 
Robi się podobnie jak chrzanowy tylko dodaje się posiekanego koperku zamiast chrzanu.

  4. s o s  g r z y b o w y
Suszone grzyby namoczyć na noc i na drugi dzień pogotować.
Na podsmażoną cebulę położyć pokrojone grzyby, razem podusić. Podlać wywarem z grzybów, dodać z łyżkę warzywka lub jarzynki, pogotować.
Dodać sosu sojowego oraz podbić śmietaną roztrzepaną z łyżką mąki. Zagotować. Gdy sos zbyt rzadki zagęścić mąką.

V. Chleb
    Około szklanki mąki razowej (zmielona pszenica) wsypać do naczynia glinianego zalać 1 l. letniej wody (najlepiej studziennej lub nawet źródlanej)  i postawić w ciepłym miejscu. Po około 3-ch dniach powinien się z tego zrobić  żurek.
    Do tego żurku dodać mąki razowej oraz białej (można pół na pół), soli i wyrobić ciasto. Garstkę z wyrobionego ciasta mocno wyrobić z białą mąką, przełożyć do małej miseczki z mąką, nasypać jeszcze na wierzch mąki i włożyć do lodówki - będzie to matka drożdżowa czyli zaczyn na następny wypiek.
    Wyrobione ciasto (najlepiej w glinianym lub drewnianym naczyniu) przykryć ściereczką i postawić na kilka godzin (około 4-rech) do wyrośnięcia. Potem przełożyć wyrośnięte ciasto do wysmarowanych masłem i posypanych mąką foremek, przykryć foremki z ciastem ściereczkami o odczekać jeszcze z godzinę lub dwie.
Ciasto nakładać do 3/4 wysokości foremki. Następnie wstawić do piekarnika i piec około 1,5 godziny.
    Gdy chcemy piec chleb i mamy już zaczyn z wcześniejszego wypieku to wieczorem zalewamy zaczyn letnią wodą, dodajemy mąkę razową, przykrywamy ściereczką a na następny dzień dodajemy mąkę białą, sól, i wyrabiamy ciasto.
Nie zapominamy o pozostawieniu zaczynu na następny wypiek. Przed przełożeniem ciasta do foremek możemy dodać jeszcze do ciasta jakichś przypraw lub czego tylko zechcemy.  Pozostawiony zaczyn nie powinien jednak zawierać przypraw.
 
 VI. Masło
    Do zrobienia masła potrzebujemy porządnej, prawdziwej śmietany, najlepiej wiejskiej i to z okolic podgórskich. Mleko od krów czerwonych jest bardziej tłuste a tym samym ze śmietany będzie więcej masła. Śmietana musi być gęsta, nie może być zimna, wyciągnięta prosto z lodówki. Najlepiej gdy śmietana ma temperaturę naszego ciała, wtedy masło się szybko zrobi. Gdy śmietana jest zbyt zimna to wtedy można ją ubijać nawet kilka godzin. Jeżeli nie mamy śmietany wiejskiej to musimy się zadowolić śmietaną kremówką ale najlepiej taką z butelki.
Od jakości śmietany zależy jakość masła. Mnie z litra śmietany wychodzi około 45 dkg masła. 
    Ubijamy śmietanę mikserem, trzepaczkami do ubijania białka, na szybkich  obrotach, a gdy zaczyna się oddzielać maślanka to ubijamy jeszcze na najwolniejszych obrotach. Następnie zgarniamy masło łyżką drewnianą w jedną grudę a maślankę zlewamy przez sitko do innego naczynia. Na sitku pozostają jeszcze małe grudki masła. Teraz należy masło przepłukać jeszcze ze 3 razy wodą najlepiej gotowaną ale oczywiście zimną, chwilę ucieramy go z wodą tak żeby dobrze wypłukać maślankę. Im lepiej wypłuczemy maślankę tym wolniej masło będzie się starzeć.

VII. Wypieki

1. M u r z y n
1/2 szklanki mleka
1 szklanka cukru
25 dkg masła
4 łyżki kakao lub 2 łyżki czekolady i 2 łyżki kakao.
To wszystko rozpuścić na bardzo małym ogniu (nie gotować). Odlać 1/2 szklanki masy
Do pozostałej przestudzonej masy dodać:
- 4 żółtka,
- odrobinę sody oczyszczonej (na czubku małej łyżeczki),
- 2 szklanki mąki.
Lekko wymieszać i dodać:
- pianę z 4-ch białek,
- bakalie (rodzynki, krojone orzechy, suszone brzoskwinie itp)
Wymieszać, wlać do wysmarowanej tłuszczem i oprószonej mąką foremki  i piec w piekarniku około 1/2 godziny. Przed wyjęciem z piekarnika 
sprawdzić patyczkiem czy ciasto się nie klei, czy dobrze jest upieczone. Po wystudzeniu polać polewą ze szklanki.

2. C i a s t o  z  o w o c a m i
1 szklanka cukru,
2 szklanki mąki,
25 dkg masła,
4 duże lub 5 mniejszych jajek,
owoce, mogą być np.brzoskwinie z kompotu,
może być odrobina sody oczyszczonej,
 bakalie,
żółtka, masło cukier ucierać dodać mąkę i pianę z białek można  dodać bakalii a po wymieszaniu, włożeniu do foremki oczywiście wysmarowanej tłuszczem
i oprószonej mąką ułożyć na wierzchu owoce.  I piec.

3. P l a c e k  o r z e c h o w y
1 szklanka cukru,
4 lub 5 jajek,
35 dkg orzechów,
6 łyżek tartej bułki,
bakalie,
powidło.
Orzechy zmielić i wymieszać z bułką tartą i bakaliami, jajka ubić z cukrem na gęstą jasna pianę,  delikatnie wymieszać wszystko razem.
Upiec w piekarniku (można na wcześniej podpieczonym kruchym placku. Po wystudzeniu posmarować cienko powidłem oraz polać polewą.
Może to być polewa kawowa, kakaowo-czekoladową , lukier lub masa jak do tortu.

4. T o r t  o r z e c h o w y
- 6 jajek (żółtka i białka).
- 18 dkg cukru (niepełna szklanka),
Ubić aż zrobi się gęsta, prawie biała piana (ubijać około 1/2 godz.)
Do tego dodać:
- 18 dkg zmielonych orzechów,
- 4 łyżki tartej bułki.
Lekko wszystko wymieszać, wlać do średniej wielkości formy wysmarowanej tłuszczem i oporószonej tartą bułką i piec.
Piekarnik nagrzewać od spodu do 160 stopni,  po wyrośnięciu do 200 stopni i od spodu i od góry.  W sumie około 0,5 godz.
Przed wyjęciem z piekarnika sprawdzić patyczkiem.  Foremka powinna być otwierana tak żeby było łatwo wyjąć po przestudzeniu i oddzieleniu od boków foremki. Dużym nożem oddzielić od spodu foremki i przełożyć na jakąś podstawkę. Przekroić najlepiej na drugi dzień po upieczeniu i przełożyć
dowolną masą, najlepiej kawową.
Do większej foremki  można dać 8 jajek, 24 dkg cukru, 24 dkg orzechów, 5 łyżek tartej bułki.

5. T o r t  b i s z k o p t o w y:
- 6 (lub 8) jajek,
- 18 (24) dkg cukru,
- 15 (18) dkg mąki,
- łyżka octu lub cytryny,
Foremkę wysmarować tłuszczem i oprószyć tartą bułką lub mąką. Żółtka oddzielić od białek i utrzeć z cukrem na pulchną masę dodać ocet (sok z cytryny).
Białka ubić, wyłożyć na utartą masę, dodać mąkę, lekko ale dokładnie  wymieszać, wlać do foremki i piec podobnie jak poprzedni placek tortowy.

Z murzyna też można zrobić placek tortowy tylko, że zamiast polewać go polewą to przekłada się go masą.

M a s a   k a w o w a :
Zaparzyć 1/2 szklanki mocnej kawy.
- 2 jajka,
- 24 dkg cukru (pełna szklanka)
- łyżka mąki,
Ubijać na parze lub bardzo małym ogniu aż zgęstnieje dolewając po odrobinie kawy.  Osobno utrzeć 25 dkg masła i dodawać po trochu chłodną masę.

M a s a  k a w o w a,  k a k a o w a  lub  c z e k o l a d o w a
- 25 dkg masła,
- 2 żółtka,
- 24 dkg cukru,
- kawa, kakao lub czekolada,
Masło utrzeć z żółtkami.
Cukier zagotować z 1/2 szklanki wody, żeby zrobił się syrop,  Kawę lub kakao (czekoladę) rozpuścić w niewielkiej ilości wody (1/4 szklanki).
Wszystkie składniki wymiesza dodając do utartego masła z żółtkami syrop z kawą lub kakao.

Jeśli chcemy by masa była lżejsza to zamiast żółtek dajemy trochę budyniu (gotujemy go z cukrem i mlekiem) oraz dajemy o połowę mniej masła..
Zamiast masy można placki tortowe przełożyć kremem.
K r e m
Trzy czwarte litra mleka rozdzielić, odlać kwaterkę. Do połowy litra dodać łyżeczkę masła i 4 łyżki cukru i zagotować.  Do kwaterki mleka dodać 3 żółtka. 4 pełne łyżki mąki i cukru waniliowego. Dobrze rozmącić i wlać do  gotującego się mleka.  Mieszać aż zgęstnieje. Ciasto przekłada się zimnym kremem.
 
Strona poprzednia
Strona główna