Dzieje rodziny Stachniewiczów

Ważniejsze daty, na tle wydarzeń historycznych, na Ukrainie. 

1910 - urodziny Wiktorii Stachniewicz w Kijowie
1912 lub 1913 - urodziny Stanisława Stachniewicza w Kijowie, był 6 lat starszy  od Jadwigi
1917 - Rewolucja październikowa, na Ukrainie wschodniej powstaje Ukraińska Republika Ludowa
1918 - na Ukrainie zachodniej  powstaje Zachodnia Ukraińska Republika Ludowa.
1918 - Niemcy w Kijowie. Walery Cycyniewski - ojciec Marii, zabiera Marię Stachniewicz wraz z  dziećmi Wiktorią i Stanisławem z Kijowa do Szuliaków
1918 - umiera na tyfus w Szuliakach Aniela Cycyniewska - matka Marii 
1918 - Niemcy  wycofują sie z Ukrainy
1919 powstaje Federacja  zachodniej i wschodniej Ukrainy. Bunty chłopskie na Ukrainie, pogromy dokonywane przez jednostki Denikina i Petlury.
1919 wrzesień - urodziny, grudzień - chrzest Jadwigi Stachniewicz w Szuliakach
1919 - Kijów przechodzi z rąk do rąk, na wojnie ginie Kajetan Stachniewicz - mąż Marii
1919-1920 przerażający terror na ludności cywilnej, akcje pacyfikacyjne, masowe egzekucje. Armia Czerwona naciera na "białych" i zgniata po kolei  opór 
        w  republikach.
1921 - Traktat Ryski
1921-1922 - głód na Ukrainie, za ucieczkę do miast grozi rozstrzelanie - w miastach był mniejszy głód. Głodem dotkniętych było około 30 mln. ludzi.
         Oto słowa Lenina "Głód niszczy wiarę w Boga", "Głód niesie konsekwencje pozytywne... przybliża do socjalizmu, niszcząc przestarzała gospodarkę
         chłopską".
1922 konfiskata majątku cerkiewnego, likwidacja duchowieństwa.
1923-1927 - pozorny spokój. zawieszenie broni między reżimem a społeczeństwem.
1927 lub 1929 - Wiktoria wychodzi za mąż za Józefa Tchórzewskiego
1928- rozprawa ze specjalistami (inżynierowie itp.), początek wojny z chłopami
1928 - umiera Walery Cycyniewski
1927 lub 1930 2 lutego - urodziny Adeli Tchórzewskiej
1929 - 1938 kolektywizacja Ukrainy, rozkułaczanie, konfiskata narzędzi, zbiorów, bydła, zsyłki.
1930 - Stanisław wyjeżdża do Kijowa, studiuje w Polskim Instytucie Pedagogicznym.
1930 - umiera Maria Stachniewicz z powodu przeziębienia, Jadwiga wychowuje się w domu dziecka, chodzi do szkoły polskiej w Humaniu
1931 - 1933 a właściwie nawet do 1935 r. - wielki głód na Ukrainie, umiera wtedy  4- 6-ciu mln ludzi jako kara za sprzeciwianie się kolektywizacji.
1932 - Kołchozy, które nie wywiązały się z  planu zostały całkowicie ogołocone z całego posiadanego ziarna.
1932 - Wprowadzono paszporty wewnętrzne oraz obowiązkowy meldunek w miastach.
1932 - umiera Wiktoria Tchórzewska po porodzie drugiego dziecka, w szpitalu  w Monastiriszczach, z powodu zakażenia krwi - Adela najpierw przebywa
       w Humaniu u macochy, która się nad nią znęca a potem zostaje przekazana  do ochronki w Szuliakach, w 1941 gdy ochronka zostaje rozwiązana zostaje
       przekazana dziadkom Tchórzewskim z którymi mieszka do 1964 r.
      - Stanisław Stachniewicz żeni się z Kamillą córka Anieli i Kaliksta Rudzińskich, poznał ją gdy był na praktyce w jakiejś szkole.
1933 - nakaz uniemożliwiający ucieczkę w rejonach głodu chłopom ze wsi do miast, zawieszono sprzedaż biletów kolejowych oraz blokowano drogi.
         panoszy sie tyfus,  często dochodzi do ludożerstwa. Podczas gdy miliony umierały z głodu - eksportowano zboże.
1934 5 lutego - urodził się Garrik Stachniewicz syn Stanisława, prawdopodobnie w Liub Hucie gdzieś koło Żytomierza
1934 grudzień - wydano dekret o zesłaniu 2 tysięcy rodzin "anty sowieckich" z przygranicznych rejonów Ukrainy.
1935 Zlikwidowano polski rejon autonomiczny na Ukrainie - rejon Marchlewszczyzny.
1935 - przesiedlenie Garrika wraz z babcią Anielą oraz dziadkiem Kalikstem Rudzińskim do Nowo Czerwonego - Ukraina wschodnia
1935 - Stanisław Stachniewicz ukończył Polski Instytut Pedagogiczny w Kijowie ( Wydział Literatury) i  pracuje w redakcji pisma "Komunist"
1936 wiosną - następna fala zsyłek wg.kryteriów narodowościowych. Około 50 tyś Polaków i Niemców z Ukrainy zesłano głównie do
        Kazachstanu.
1936-1938 - lata wielkiego terroru, czystki w Armii Czerwonej, likwidacja KPP jako agentury polskiego faszyzmu.
1936 - Jadwiga Stachniewicz choruje i przebywa około 3-ch miesięcy u Kamilli Stachniewicz, żony Stanisława w Nowo Czerwonym
1936 - Stanisław Stachniewicz odbywa służbę wojskową najpierw w lotnictwie a po złamaniu nogi w marynarce wojennej.
1937 - nakazanie władzom lokalnym by niezwłocznie aresztowały wszystkich kułaków i kryminalistów a najbardziej wrogo nastawionych rozstrzeliwać jako
          elementy szczególnie niebezpieczne społecznie. Wtedy aresztowano i rozstrzelano teścia Stanisława Stachniewicza, Kaliksta Rudzińskiego. Nastąpiła
          też ostra kampania przeciwko inteligentom. Niebezpieczna okazała sie historia, ekonomia , literatura. Uniwersytety, instytuty i akademie zostały
          zdziesiątkowane. Związek Pisarzy również okazał się niebezpieczny. Represje wobec mniejszości.
1937 - Jadwiga Stachniewicz wychodzi za mąż
1938 18 listopada - urodził się Edward syn Jadwigi Stachniewicz
1940 - Stanisław Stachniewicz pływa na Abchazji i od tego czasu nie ma o nim wiadomości.
1940 - Kamilla Stachniewicz zostaje aresztowana a Henryk (Garrik) Stachniewicz umieszczony w domu dziecka.
1941 - Jadwiga Stachniewicz wyjeżdża w odwiedziny do krewnych męża na Syberię  i w wyniku wybuchu wojny już tam pozostaje najpierw jest nauczycielką
         w Szyłce a potem przenosi się do Krasnojarska.
1941 - Niemcy przestają być sojusznikami Stalina i napadają na ZSRR.. W więzieniach na terenie Ukrainy gdy brakowało czasu na ewakuacje więzienia to
        rozstrzeliwano więźniów. Ponad 577 tyś więźniów, więzionych z drobne przestępstwa takich jak np. nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy,
        jak również i zesłańców, zostało wcielonych do Armii Czerwonej.

Tło historyczne opracowane na podstawie "Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania."
Stephane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panne', Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin
oraz  Re'mi Kauffer, Pierre Rigoulot, Pascal Fontaine, Yves Santamaria, Sylvain Boulouque
Prószyński i S-ka, Warszawa, 1999.

Strona poprzednia
Strona główna